Gender geldt voor iedereen

Gender heeft een impact op ieder van ons, zelfs als we ons daar niet altijd van bewust zijn.

We zoeken het samen uit

Als er wordt gesproken over vooroordelen ten opzichte van mannen en vrouwen denk jij misschien: "Dit gaat niet over mij." Omdat je het gevoel hebt dat je nog nooit benadeeld werd omwille van je geslacht, omdat je steeds je eigen keuzes hebt kunnen maken of omdat je gewoon sterk in je schoenen staat.

Toch speelt gender een belangrijke rol in het leven van iedereen, ook wanneer je dat niet (altijd) zo ervaart. En zelfs een kleine rol kan alsnog een grote impact hebben. In welke mate iemand in genderstereotypen denkt, heeft een invloed op hoe die persoon denkt over de bredere maatschappij. Zijn we ons bewust van de opties de we zelf hebben? Zijn we ons bewust van de opties die mensen om ons heen hebben? En hoe worden die beïnvloed door gender?

Ik lees er graag meer over

Ideeën en verwachtingen over hoe mannen en vrouwen er uit horen te zien, welke talenten ze bezitten en welke taken ze toegekend krijgen, zijn afhankelijk van tijd, plaats, cultuur, gezin … Sommige samenlevingen benadrukken sociale verschillen tussen mannen en vrouwen veel meer dan andere of benaderen genderbeperkingen op een compleet andere manier.

Er bestaat dan ook geen universele norm voor de invulling van ‘mannelijkheid’ of ‘vrouwelijkheid’. In de meeste samenlevingen wordt gender als een tweedeling beschouwd. Dat is echter niet overal zo. Net zoals ook biologisch geslacht een spectrum is, waarvan man en vrouw twee opties zijn, kan ook gender als een spectrum beschouwd worden.

Hieronder worden enkele vaak voorkomende misvattingen rond gender uitgelegd en gecorrigeerd:

“Gender is iets van vrouwen”

Gender wordt vaak gelinkt aan de strijd voor vrouwenrechten. Dat is niet onlogisch gezien de impact die het feminisme op het gebruik en de verspreiding van het begrip heeft gehad. Dit betekent echter niet dat gender zich beperkt tot vrouwen en ‘vrouwelijkheid’. Genderstereotypen werken namelijk ook in het nadeel van mannen en van wie afwijkt van de stereotiepe gendernorm, zoals transgenderpersonen, holebi’s, non-binaire personen ... Denk maar aan het ouderschapsverlof, het idee dat een man altijd zin zou hebben in seks of de clichés waar een kleuterleider mee te maken heeft. We kunnen pas een genderklik maken wanneer we alle genderrollen en -verhoudingen in vraag stellen.

“Gender gaat over gemiste kansen”

Dat jongens stoer en onafhankelijk moeten zijn, kan net zo sturend werken als het idee dat jongens beter niet met poppen spelen. Vooroordelen zorgen ervoor dat kinderen, jongeren en volwassenen zich verplicht voelen om bepaalde eigenschappen, talenten of kenmerken naar voor te brengen omdat ze een bepaald biologisch geslacht of een bepaalde genderidentiteit of genderexpressie hebben. De genderkoek van çavaria illustreert dit erg goed.

“Genderstereotypen bestaan al lang niet meer”

Heel wat mensen denken dat ongelijke kansen iets ‘van vroeger’ is. Ja, er is gelukkig al veel veranderd doorheen de jaren, maar dat betekent niet dat genderstereotypen vandaag niet meer bestaan.

"Gender staat los van wie ik ben"

Binnen wat kruispuntdenken of intersectionaliteit wordt genoemd, gaat men ervan uit dat gender deel uitmaakt van een bredere socioculturele context. Dit impliceert dat gender samenhangt met andere criteria die onze sociale positie bepalen: etniciteit, sociale afkomst, leeftijd, scholing … en dat al deze criteria elkaar beïnvloeden en versterken (zowel in negatieve als positieve zin). Gender is dan slechts één as van de meervoudige identiteitsassen waarop iedereen een positie inneemt.